Instabiliteit van de lage rug

Herken je deze klachten bij jezelf?

• Steeds maar weer terugkerende perioden met forse rugpijn
• Last van stijfheid bij opstaan uit bed of na langer zitten
• Steeds wisselen van zithouding bij lang zitten
• Niet weten waar je met je benen heen moet als je wat langer zit
• Wisselen van standbeen bij lang stilstaan
• Neiging om steun te zoeken als je lang moet staan
• Last bij uitvoeren werkzaamheden in half voorovergebogen houding
• Last met omdraaien in bedToename van klachten bij slenteren
• Toename van klachten bij hardlopen
• Spontaan ‘knappen’ van de rug bij bepaalde bewegingen
• Last bij plotselinge bewegingen
• Last tijdens of na het zwemmen
• Moeizaam omhoog komen wanneer je voorovergebogen staat
• Pijn bij niezen

Als je een aantal van deze klachten bij jezelf herkent is er mogelijk sprake van instabiliteitklachten van de rug. De officiële term daarvoor is Motor Control Impairment (MCI).

Oorzaak van instabiliteitsklachten

De oorzaak voor MCI is niet geheel duidelijk. Een breuk in een wervelboog geeft instabiliteit. Dat is op een röntgenbewegingsfoto te zien. Maar van de instabiliteit waar het hier om gaat, is niks te zien op röntgenopnamen of een MRI-scan. 

Instabiliteitsklachten komen nooit zomaar uit de lucht vallen. Er is altijd sprake van een terugkerende lage rugpijn. De pijnvrije perioden tussen de aanvallen van lage rugpijn worden in de loop van de jaren korter. In het begin duurt de ergste pijn ongeveer drie dagen. Daarna verdwijnt hij geleidelijk. Maar in de loop der jaren blijft er vaak een zeurend gevoel over, laag in de rug. Misschien ligt de oorzaak wel in de tussenwervelschijf (discus). 

Een anatomische les van de rug
Hieronder zijn de vijf lendenwervels afgebeeld. Het linker plaatje is een zijaanzicht. Op het rechter plaatje zie je twee wervels van de achterkant.

Op het linker plaatje zie je tussen de wervels de tussenwervelschijf of discus (blauw). De botstukken rechts zijn de doornuitsteeksels (die kan je voelen op je rug). Daartussen zitten de facetgewrichten. Op het rechter plaatje zie je het doornuitsteeksel (d.u.) en de facetgewrichten(*). De facetgewrichten liggen dakpansgewijs over elkaar.

Als je voorover buigt (de rug wordt bol), zal de tussenwervelschijf aan de voorzijde smaller worden en de facetgewrichtjes zullen uit elkaar schuiven. Als je achterover buigt (de rug wordt hol), zal de tussenwervelschijf aan de achterkant smaller worden en de facetgewrichtjes zullen in elkaar schuiven. Als de facetgewrichtjes uit elkaar schuiven zal de druk in de gewrichtjes minder worden, als ze in elkaar schuiven, wordt de druk groter. 

Het vervormen en dempen van schokken danken we aan de inhoud van de discus. Die bestaat uit een taaie en vervormbare kern. De banden rondom de kern houden de kern op de plaats. De kern van de discus zuigt water aan. Daardoor blijft hij op spanning. 

Naarmate we ouder worden neemt het water aanzuigende vermogen van de kern af. De discus droogt uit en wordt platter. Het proces van platter worden van de discus wordt versneld door schade aan de banden die de kern op de plaats houden. Die schade kan optreden doordat je je vertilt of een verkeerde beweging maakt. In het slechtste geval leidt dat tot een hernia. Het leidt echter altijd tot een verminderde stevigheid van de banden. Daardoor kan de discus sneller platter worden.

Door dat hoogteverlies komen de wervels dichter op elkaar te liggen. Dat leidt tot een heel bekend verschijnsel bij de ouder wordende mens: je krimpt! Doordat de wervels dichter bij elkaar komen, komen ook de facetgewrichten dichter bij elkaar. De druk op die gewrichten wordt groter en raken sneller overbelast. Dit proces is omschreven in op de pagina 'Gewrichtsproblemen en slijtage'. 

Naast die verhoogde kans op overbelasting is er ook sprake van een toenemende speling op de facetgewrichten. Vergelijk het maar met een klein tentje, een driehoekje. Als je die opzet en je trekt de scheerlijnen strak, dan staat de tent lekker stevig. Zaag je dan een centimeter tussen de tentstokken weg, dan staat het tentje ineens te wiebelen. Dat is vergelijkbaar met wat er gebeurt met de facetgewrichten als de discus platter wordt. Ze wiebelen meer. Daardoor 'verstuiken' ze sneller. 

Dat zijn de perioden van heftige rugpijn. Meestal drie dagen flink veel pijn en daarna geleidelijk afnemend. In het begin zijn de pijnvrije perioden lang. Tot jaren. Maar in de loop van de tijd worden de pijnvrije intervallen steeds korter. Uiteindelijk blijft een zeurende pijn over. Deze mensen hebben vaak het eerst last van pijn als ze niet bewegen. Vaak als ze wat langer moeten staan. De rug begint dan te zeuren. Vaak ook met uitstraling naar de billen, soms ook naar voren, naar de buik of liezen. Als ze dan weer gaan bewegen, zakt de pijn weer af. Dat komt doordat bij bewegen stofjes in de gewrichten worden aangemaakt die pijn en zwelling doen verminderen. 

Wanneer een gewricht niet beweegt, verdwijnen die stofjes weer uit het gewricht en begint de ellende van voren af aan. Even gaan zitten wordt ook meestal als prettig ervaren. De klachten verdwijnen dan ook. Wel is het vaak zo dat na een langere tijd zitten de klachten toch weer toenemen. Dat leidt vaak tot onrust bij het zitten. Dan even op de ene bil, dan op de andere. Voorover buigen in de stoel en even daarna onderuit gezakt zitten. Soms moeten mensen eerst weer gaan staan en lopen om de klachten te onderdrukken. Dat opstaan uit de stoel is vaak niet zo gemakkelijk. Net als bij het uit bed komen geldt dat men eerst weer op gang moet komen. 

Wanneer de klachten langer bestaan, wordt de pijn ook ervaren bij bewegen. Bijvoorbeeld bij het shoppen in de stad, of bij slenteren, of bij half voorovergebogen werk, stofzuigen, bedden opmaken… Vaak is er dan ook nachtelijke pijn. Het omdraaien in bed is vervelend en vaak wordt men veel te vroeg wakker van de pijn. Mensen gaan dan uit bed, lopen een stukje, voelen dat de pijn daardoor minder erg wordt en gaan weer terug in bed. 

Door die aanhoudende pijn krijg je de neiging om steeds minder te gaan bewegen. Dit veroorzaakt weer dat je nog stijver wordt en dat je spieren slapper worden. Dat geeft nog minder stabiliteit, meer overbelasting van de facetgewrichten en meer pijn. Voor je het weet zit je gevangen in een negatieve spiraal van pijn en toenemende stijfheid. De kwaliteit van leven wordt ernstig aangetast.

Behandeling van instabiele rugklachten

Het loont zeker de moeite contact op te nemen met fysiotherapie Swaithoes. Fysiotherapie Swaithoes loopt namelijk voorop als het gaat om de aanpak van rugklachten die te maken hebben met instabiliteit. Niet iedereen heeft baat bij de behandeling. Mijn jarenlange ervaring leert echter dat het overgrote deel van de mensen wel vaart bij de methode die ik hanteer. 

De start ligt altijd bij het vraaggesprek en het lichamelijke onderzoek. Als blijkt dat de klachten berusten op instabiliteit, doorlopen we daarna een aantal stappen. Allereerst leg ik je uit hoe de vork in de steel zit, waarom je klachten hebt en wat er aan te doen is. Vervolgens starten we met de behandeling. 

De eerste behandelingen zijn één op één, in de behandelkamer. Ik leer je hoe je moet tillen en wat de juiste houding is. Ook leer ik je hoe je je rug door het aanspannen van een bepaalde spier kunt stabiliseren. Als je die basisopbouw onder de knie hebt, gaan we in de oefenzaal spieren versterken die nodig zijn om je rug sterker en stabieler te maken. Ook ga je daar je uithoudingsvermogen vergroten door middel van cardiotraining. Je traint twee keer per week, een uur lang, in een groep. In ernstige gevallen soms wel een half jaar lang. Allemaal via een oefenprogramma dat helemaal is afgestemd op jouw prestatieniveau. 

Na de laatste training gaan we evalueren. Hoe is het met je klachten, weet je nog hoe je moet tillen en hoe je houding moet zijn, kan je nog goed stabiliseren, wat voor problemen ervaar je nog tijdens het dagelijks leven en in je werk? Ook gaan we bekijken hoe je het beste jouw rugklachten onder controle kunt houden.

Resultaat

Wanneer mensen hun houding op de juiste wijze weten te corrigeren, de rug voldoende kunnen stabiliseren en voldoende spierkracht hebben dan zullen de pijnklachten veel minder heftig zijn en in vele gevallen zelfs verdwijnen. Hierdoor kan je weer beter bewegen en kan je dingen die je in het dagelijkse leven doet beter volhouden. Soms met nog wat pijn, maar ook heel vaak zonder noemenswaardige klachten. 

De kwaliteit van leven gaat er bij het gros van de mensen duidelijk op vooruit. Dikwijls ervaren mensen dat het plezierig is om te werken aan hun klachten en aan hun belastbaarheid. Meestal vinden ze het ook gezellig om in een groep te trainen. Die mensen trainen door. Binnen de fitness van het Swaithoes. De begeleiding blijft gelijk. 

Kosten

Als je een goede aanvullende verzekering bij je zorgverzekeraar hebt afgesloten dan worden de kosten voor deze behandeling door de zorgverzekeraar vergoed. Mocht je geen of onvoldoende dekking hebben, dan krijg je van mij een rekening. Op de pagina 'Tarieven' zie je wat de kosten zijn.